ORGAN NAKLİ NEDİR?
Vücutta görevini yapamayacak derecede hasar gören bir
organın yerine canlı bir vericiden veya ölüden alınan sağlam ve aynı
görevi üstlenecek bir organın nakledilmesi işlemine organ nakli denir.
ORGAN NAKLİ KİMLERDEN YAPILIR?
-Canlıdan organ
nakli:Hastanın ya da varsa eşinin dördüncü dereceye kadar yakınlarından
organ alınabilir.Canlıdan sadece böbrek ve karaciğer nakli yapılabilir.
-Kadavradan organ
nakli:Yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören ama BEYİN ÖLÜMÜ gerçekleşen
kişilerin organları yakınları bağış yaptıkları takdirde nakledilebilir.
HANGİ ORGAN VE DOKULARIN NAKLİ YAPILMAKTADIR?
-Böbrek -Akciğer -Kalp kapağı -Kemik iliği
-Karaciğer -Pankreas -Kornea -Deri
-Kalp -İncebarsak -Kemik
BEYİN ÖLÜMÜ NEDİR?
Beyin ve beyin sapının geri dönüşümsüz bir şekilde işlevini yitirmesidir.
Beyin ölümü gerçekleşen
kişiler yaşamsal merkezler çalışamadığı için kendi solunumlarını
yapamazlar.Solunum ve dolaşım kısa bir süre daha destekle
sürdürebilir.Beyin ölümü 4 kişilik bir uzman heyetin yaptıkları detaylı
muayene ve tetkikler sonrası tereddüt olmadan teşhis edilen TIBBİ ÖLÜM
halidir.
BEYİN ÖLÜMÜ İLE BİTKİSEL HAYAT ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Beyin ölümü ve bitkisel
hayat kavramları birbirinden farklıdır. En önemli fark bitkisel
hayattaki hastaların solunumlarının devam etmesidir.Bu hastalar aylarca
ya da yıllarca yaşamaya devam etmekte ve bazı durumlarda iyileşerek
normale dönebilmektedir.BEYİN ÖLÜMÜNDE İSE GERİYE DÖNÜŞ MÜMKÜN DEĞİLDİR!
ORGAN BAĞIŞI NEDİR?
Kişinin hayatta iken
,serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve
organların başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin
vermesidir.Organ bağışı yapıldıktan sonra sadece yoğun bir bakım
ünitesinde beyin ölümü kararı alınması halinde organlar
kullanılmaktadır.Diğer ölüm hallerinde organlar alınmaz.
KİMLER ORGAN BAĞIŞINDA BULUNABİLİR?
18 yaş ve üstünde olup akli
dengesi yerinde olan herkes ; Sağlık Müdürlüklerine,hastanelere,Organ
nakliyle ilgili dernek ,vakıf ve kuruluşlara başvurarak doku ve organ
bağış belgesi alabilir .
BAĞIŞLANAN ORGANLAR KİMLERE NAKLEDİLİR?
Bağışlanan organların
kimlere nakledileceği tıbbi aciliyet ve uygunluk kriterlerine göre
belirlenir.Hangi hastanın acil durmunda olduğunu T.C.Sağlık Bakanlığı
Ulusal Koordinasyon Merkezinde yer alan bilim kurulları karar
vermektedir ve tüm ülkedeki acil olarak organ bekleyen insanların
listesi bu merkezde bulunmaktadır.Nerede organ bağışı yapılırsa yapılsın
organ bağışlayanını bilgileri bu ulusal merkeze bildirilir ve burada
kayıtlı olan en acil ve tıbbi olarak en uygun hastalara organlar
ulaştırılarak bu ölmek üzere olan hastaların yaşama dönmesi sağlanır.
Bekleme listesindeki acil
olmayan organ bekleyen hastalar ise kan grubu,doku uyumu,bekleme süresi
gibi tıbbi kriterlere göre belirlenen puanlama sistemine göre seçilerek
en uygun hastaya en uygun organ nakli yapılır.Bu seçimde
din,dil,cins,ırk,zenginlik-fakirlik gibi kriterler dikkate alınmaz.
ORGAN BAĞIŞI SONRASI VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ BOZULUR MU?
Toplumda birçok kişi organ
bağışı sonrası organlar çıkarılırken organ bağışlayan kişinin vücudunun
tamamen parçalanacağını zannetmektedir.Organ bağışı yapan kişilerin
vücut bütünlüğü asla bozulmaz.Organların vücuttan çıkarılması sonrası
sadece karnın orta hattında bir ameliyat izi olur.Tüm sağlık personeli
tarafından normal bir ameliyattan çok daha titiz bir cerrahi müdahale
ile ameliyat edilmektedir.
AİLELER CENAZELERİNİ ALMAKTA SORUN YAŞAR MI?
Başarılı bir organ nakli
için organların en kısa sürede nakledilmesi gerekmektedir.Olay adli vaka
ise cenaze işlemleri adli makamlara bağlıdır,cenaze işlemleri adli
makamlara bağlıdır,cenaze ise ancak savcılık izni alındıktan sonra
defnedilebilir.Organ bağışı yapmak cenazenin alınması ile ilgili bir
sorun ya da gecikmeye neden olmaz.
ORGAN VE DOKU NAKLİ DİNİ AÇIDAN UYGUNMUDUR?
Organ ve doku nakli için
İslam hukukçularının ileri sürdüğü şartlar tıp bilginlerinden farklı
değildir.Dinimizde tedavi maksadıyla kan,doku ve organ nakli ve bunların
bağışlanması caizdir. İslam dini cinsi,milliyeti,rengi,dini,konumu ne
olursa olsun her insana insan olarak bakmış ve eşit bir yaşama hakkı
tanınmıştır Organ nakli açısından Müslüman ile gayr-i Müslim ,dindar ile
fasik ayrımı yapılması doğru olmaz.Kaldı ki doğruya hidayet eden de
eceli takdir eden de Allah'tır.Sorumlulukta herkesin hür iradesi
esastır.Bu sebeple Müslüman veya dindar olmayana organ vermenin ,onun
günah işlemesine yardımcı olmak veya ömrünü uzatmak olarak
değerlendirilmesi İslam'ın bu konudaki genel esasları ile bağdaşmaz
.Bununla birlikte organların toprakta çürümesi ,yanıp kül olması
,hayvanlar tarafından parçalanıp yenmesi de onun tekrar asıl sahibinde
haşrolunmasına engel değildir.
Takma organın yeni sahibinde
sevap veya günah işleyen bir kişinin parçasını oluşturması da tamamen
bu yeni sahibiyle ilgili bir konudur.Çünkü sorumlulukta asıl olan
iradedir.Sorumlusu da organları kullanan şahıstır.
Her şey Allah'ın bilgisi
dahilindedir ve organlar her bir bedende bulundukları süre içinde olup
bitene şahitlik edebilirler.Yüce Allah Kur'an-ı Kerim'de: "Kim bir
kişiyi ölümden kurtarırsa sanki bütün insanları kurtarmış gibi sevap
kazanır (Maide 5/32)buyurmuştur.Sevgili Peygamberimizde bir hadis-i
şeriflerinde: "Allah Katında amellerin en üstünü,bir mü'minin gönlüne
sürur vermek,onu sevindirmektir"
buyurmaktadır.(Suyuti,el-Camus-sağir1/167,Hadis No:200)
Bir kişinin sağlığını
kurtarmak ona yeniden hayat kazandırmak büyük bir sevaptır.Ölümünü
beklerken yeniden hayata dönen bir insanın sevincine ve kurtuluşuna
vesile olan kişiye duyduğu sonsuz minneti ve duaları; elde edilebilecek
en büyük mutluluktur.
Şükrü ÖZBUĞDAY
Konya Müftüsü
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞININ ORGAN BAĞIŞI İLE GÖRÜŞÜ
Başkanlığımız Din İşleri
Yüksek kurulunun 06.03.1980 tarih ve 396/13 sayılı uzun kararı ile organ
naklinin caiz olduğunu bildirmiştir.Bu kararla alakalı organ nakli için
şu şartlara uyulması gerekmektedir
1-Zaruret halinin bulunması
yani hastanın hayatını veya hayati bir uzvunu kurtarmak için bundan
başka çarenin olmadığının mesleki ehliyet ve dürüstlüğüne güvenilen bir
tabip tarafından tespit edilmesi
2-Hastalığın bu yolla tedavi edilebileceğine tabibin zann-ı galibinin bulunması
3 -Organ veya dokusu alınan kişinin, bu işlemin yapıldığı esnada ölmüş olmasıdır
"İhtiyaç sahipleri için
Organ bağışında bulunmamız ve bu sayede insanların tedavi olması,insan
hayatını dokunulmaz sayan ve bir insana hayat vermeyi bütün insanlara
hayat verme derecesinde önemli gören Yüce Dinimizin teşvik ettiği
erdemli bir davranıştır."
15 Eylül 2023